مقاله بانكداری اینترنتی

مقاله بانكداری اینترنتی

قسمتی از متن:

بانكداری اینترنتی: مطلوب یا نامطلوب

بدون تردید، اینترنت باعث وقوع انقلابی فراگیر در كل سیستم ارتباطی دنیا شده است. بانكداری نیز، به واسطه بهره‌گیری روزافزون از ارتباطات، از این قاعده مستثنی نبوده و به قافله ارتباطات جهانی پیوسته است. اگر نگاهی گذرا به ارقام نجومی نرخ رشد و ظرفیت‌های بالقوه بانكها برای استفاده بهینه از اینترنت بیندازیم، می‌توانیم از كاركردها و تأثیراتی كه اینترنت بر بانكداری می‌گذارد، آگاه شویم. اینترنت نیز همانند هر فن‌آوری جدید دیگری، دارای هزینه‌های خاص و مسائلی از قبیل امنیت سیستم و احتمال بروز مشكلات پیش‌بینی نشده است. زمانی كه بانكها بتوانند این كمبودها و مشكلات را برطرف كنند، قادر خواهند بود از تمام مزایای انقلاب دیجیتال برخوردار شوند.

مقدمه:

«وینتون كرف» كه از او به عنوان «پدر اینترنت» نام برده می‌شود، یك تصویر ذهنی را به جهانیان عرضه كرد كه در آن، میلیاردها نفر حضور دارند. اینترنت، كه در سال 1969 پا به عرصه ظهور گذاشت، به گفته خود «كرف»، «آتش فراگیری» است كه تمام جهان را فرا خواهد گرفت. «كرف» پیش‌بینی كرد كه تا سال 2010، بیش از 3 میلیارد نفر، كاربر اینترنت خواهند بود و تعداد وسایل on-line در سراسر جهان نیز تا سال 2020 به 6 تا 30 میلیارد عدد خواهد رسید. براساس پیش‌بینی او تا سال 2030، ما قادر خواهیم بود با رایانه‌های خود صحبت كنمی و آنها نیز به ما پاسخ دهند. تعداد مصرف‌كنندگان از اینترنت فقط ظرف 4 سال به 50 میلیون نفر رسید، در حالی كه این امر برای رادیو، نزدیك به 28 سال طول كشیده بود.

بانكداری، صنعتی است كه بر مبنای اطلاعات موثق شكل می‌گیرد و مبادلات بانكی را می‌توان بدون هیچ‌گونه مبادله فیزیكی پول انجام داد. چنین ویژگی‌هایی باعث شده كه بانكها بتوانند به یك كاربر كامل و تمام عیار اینترنت در عصر ارتباطات تبدیل شوند.

با این همه، مراحل اولیه بانكداری اینترنتی، با مشكلات موثق شكل می‌گیرد و مبادلات بانكی را می‌توان بدون هیچ‌گونه مبادله فیزیكی پول انجام داد. چنین ویژگی‌هایی باعث شده كه بانكها بتوانند به یك كاربر كامل و تمام عیار اینترنت در عصر ارتباطات تبدیل شوند.

با این همه، مراحل اولیه بانكداری اینترنتی، با مشكلات و شكست‌های پیاپی همراه شد. در نتیجه، مشتریان، علاقه چندانی به بانكداری اینترنتی نشان ندادند. شاید به همین دلیل بود كه مجله معتبر «پورو مانی» (Euro Money) در سال 1999، مقاله‌ای در مورد بانكاداری اینترنتی با عنوانی عجیب: «كلیك، كلیك- شما مردید» درج كرد، اما هدف نویسندگان مقاله یاد شده این بود مشخص كنند كه آیا بانكداری اینترنتی، چیز خوبی است یا بد.

انواع بانكداری اینترنتی

در سالهای اخیر، سه نوع بانكداری اینترنتی به شرح زیر در بازار مورد استفاده قرار گرفته است:

1- اطلاعات:

اطلاعات، متداول‌ترین و اصلی‌ترین سطح از بانكداری اینترنتی است كه در آن، بانك اقدام به بازاریابی محصولات و خدمات خود از طریق اینترنت می‌كند. این نوع خدمات بانكداری اینترنتی را می‌توان یا از خود بانك دریافت كرد و یا این كه به صورت پیمان‌سپاری به دست آورد. به دلیل آسیب‌پذیر بودن وب‌سایت در مقابل و تقلب و كلاهبرداری، كنترل‌های خاصی در این زمینه پیش‌بینی شده است تا از هرگونه سوءاستفاده اطلاعاتی از وب‌سایت جلوگیری شود.

2- ارتباطات:

این نوع بانكداری اینترنتی، امكان برقراری تماس بین سیستم‌های بانك و مشتریان را فراهم می‌كند. این نوع بانكداری اینترنتی ممكن است به پست الكترونیكی (E-mail)، درخواست وام یا دسترسی به فایل‌های آماری حساب محدود شود. در این حالت، میزان ریسك نسبت به نوع قبلی (اطلاعاتی) بیشتر خواهد بود. لذا كنترل‌های خاصی برای جلوگیری، گزارش و هشدار در مورد هرگونه تلاش غیرقانونی و غیرمجاز برای دسترسی به شبكه داخلی بانكها و سیستم‌های رایانه‌ای اندیشیده شده است. در این سیستم، مشتری برای آگاهی از وضعیت حساب خود و سایر امور مربوط به آن، تقاضای رسمی ارایه می‌كند و بانك به آن تقاضا پاسخ می‌دهد، به طور دقیق به همان صورت كه برای (E-mail) انجام می‌شود.

3- معامله:

در این سیستم بانكداری اینترنتی، مشتریان بانك قادر به انجام معاملات با بانك هستند. این سیستم در مقایسه با دو سیستم قبلی، دارای بیشترین میزان ریسك بوده و نیازمند قوی‌ترین و متمركزترین كنترل‌ها است. در این سیستم، مشتریان قادر به انجام فعالیت‌هایی مانند دسترسی به حساب، پرداخت چك، انتقال پول و غیره هستند.

رشد بانكداری اینترنتی

رشد بانكداری اینترنتی، بسیار امیدوار كننده بوده و بسیاری از بانكها و مؤسسات مالی در این زمینه فعال هستند. هم اكنون، تعداد مشتریان on-line بانك‌ها كه از بانكداری اینترنتی بهره می‌گیرند، به سرعت در حال افزایش است كه این نه فقط در كشورهای صنعتی، بلكه در كشورهای در حال توسعه نیز كاملاً مشهود است.

البته توجه و تمایل به بانكداری اینترنتی در میان مشتریان جوان و میانسال بانكها، بیشتر به چشم می‌خورد. افراد بین سنین 18 تا 49 سال با درآمد بین 41000 دلار تا 59000 دلار، بیشترین گرایش را نسبت به بانكداری الكترونیكی نشان می‌دهند و برعكس، مشتریان بالای 65 سال بانكها، كمترین علاقه را به  این نوع بانكداری ابراز داشته‌اند.

رشد سریع و آمار و ارقام نجومی بخش بانكداری اینترنتی، به واسطه تأثیرگذاری عوامل زیر تحقق یافته است:

1- تأثیر شگرف مبادلات اینترنتی:

انواع مختلف تسهیلات بانكی اینترنتی از قبیل پرداخت چك، انتقال وجوه (در درون و یا بین بانكها) و مبادله سهام و اوراق بهادار، همگی مشتریان بانكها را تشویق به استفاده از سیستم‌های on-line می‌كند. تعداد روزافزون مشتریان دایمی این نوع خدمات، مؤسسات مالی را تشویق می‌كند تا زیر ساخت‌های لازم را برای گسترش هر چه بیشتر این فعالیت‌ها و خدمات فراهم آورند.

2- چرخه‌های سریعتر عرضه محصولات جدید:

توسعه بانكداری اینترنتی بسیاری از مؤسسات مالی را وادار كرده تا با توجه به نیاز بازار و مشتریان و همچنین نوآوری‌های فن آورانه، برنامه‌های جدیدتری را به اجرا درآورند، به ویژه در زمینه كنترل و بازبینی چكهای برگشتی، خریدهای on-line كالا و خدمات، تماس با سایت‌های ویژه تجارت الكترونیكی و استفاده از XML كه همه این موارد، بر میزان هر چه بیشتر مشتریان در حوزه بانكداری اینترنتی خواهد افزود.

3- دسترسی جغرافیایی:

یك بانك از نظر میزان دسترسی مشتریان به بانك، با محدودیت‌های جغرافیایی رو به رو است و می‌تواند مشتریان محدودی را به خود جذب كند. در نتیجه به این بانك نمی‌توان عنوان «بانك on-line» اطلاق كرد، اما اینترنت، بنا به ماهیت بی‌مرزی و گسترده بودن خود، می‌تواند یك راه ارتباطی نامحدود برای اتصال شهرها و مناطق مختلف جهان به هم باشد و بانكها را از قید و بندهای جغرافیایی، رهایی بخشد.

4- امكان نوآوری:

فن‌آوری بانكداری اینترنتی و محصولات متنوع آن می‌تواند ابزار لازم برای توسعه هر چه بیشتر بانكها و تقویت روابط بین بانكها و مشتریان آنها را در اختیار دست‌اندركاران صنعت بانكداری قرار دهد، به طوری كه در این حالت، مشتریان به خدمات و محصولات گوناگون بانك، در هر ساعتی از شبانه روز و از هر جایی كه باشند، دسترسی خواهند داشت كه تمام این مسائل، رضایتمندی مشتریان را به دنبال خواهد داشت.

مزایای بانكداری اینترنتی

مزایای بانكداری اینترنتی بسیار زیاد و چشمگیر است و گواه این مدعا نیز گرایش روزافزونی است كه به این نوع بانكداری نشان داده می‌شود. قابلیت‌های این بانكداری نشان داده می‌شود. قابلیت‌های این بانكداری بسیار گسترده و نامحدود بوده و فقط به امكان ایجاد بانكهای مجازی و پول الكترونیكی محدود نمی‌شود. از جمله این مزایا می‌توان به موارد زیر اشاره كرد:

l        كاهش هزینه‌های معاملات:

تجربه نشان داده است كه اینترنت، یك عامل تحویل و توزیع اطلاعات و ارتباطات است كه توانسته است مزیت‌های هزینه‌ای قابل توجهی را نصیب بانكها كند. مطالعات «بوز آلن» و «هامیلتون» نشان داد كه هزینه رفت و آمد مشتری به بانك و استفاده از دستگاه خودپرداز (ATM) نزدیك به 01/1 دلار است، در حالی كه اگر همین كار از طریق اینترنت انجام شود، هزینه آن ت یك دهم این رقم كاهش می‌یابد.

اگر چه ATM، به مراتب ارزانتر ازخدمات شعبه بانك تمام می‌شود، اما باز هم اینترنت، سه بار ارزانتر از ATM خواهد بود. در صورت استفاده از اینترنت به جای دستگاه خودپرداز، بانكها می‌توانند درآمد خود را از محل توزیع امكانات بانكی، 10 برابر كند. همین دلیل می‌تواند برای قانع كردن بانكها به منظور گسترش امكان دسترسی اینترنتی مشتریان به بانك كافی باشد.

فهرست

بانكداری اینترنتی: مطلوب یا نامطلوب

علل صدور چك بلامحل و راههای كنترل آن

"فن‌آوری‌های نوین" و باز تولید "تجارت، پول و بانك"

مدیریت بهره‌وری در بانكداری

ساختارهای كنترل و مدیریت

تحولات بانكداری توسعه‌ای در جهان

اروپای شمالی و توسعه بانكداری اینترنتی

چشم‌اندازهاو چالش‌های پیش‌روی آسیا در قرن 21 (سخنرانی Chino رئیس بانك توسعه آسیا)