پایان نامه نقش رازداری بانکی در تحقق بزه  پولشویی

چکیده

در این پایان نامه پس از بررسی مفهوم رازداری بانکی و پولشویی، به بررسی قوانین و مقررات وضع شده در خصوص این دو مقوله پرداخته شده است و تاثیر اصل رازداری بانکی در تحقق این بزه مورد ارزیابی قرار می گیرد. سپس ضمن مقایسه الزامات قانونی مربوط به رازداری بانکی و از طرف دیگر پولشویی، به ریشه یابی مشکلات موجود در خصوص این امر پرداخته شده است. حال که چگونه می توان بر اساس اصل رازداری بانکی هم حریم خصوصی افراد را حفظ نمود و هم به نحو شایسته به اجرایی شدن قوانین پولشویی در بانک ها و موسسات مالی و اعتباری دست یافت سوال مهم و قابل تاملی است. 

واژگان کلیدی : رازداری بانکی- پولشویی- نهانکاری بانکی و مالی- بهشت مالیاتی

مقدمه

یكی از مفاهیمی كه طی دهه های اخیر به ادبیات مالی جهان راه یافته است، مقوله   مبارزه با پولشویی است. تاثیر و تبعات منفی این موضوع بر اقتصاد كشورها و نیز بر اقتصاد بین المللی و امنیت جهانی به حدی گسترده و اثرگذار است كه نهادهای بین المللی و مراجع تخصصی متعددی در سراسر جهان، مبارزه با این پدیده شوم را وجهه همت خود ساخته و با گسترش ادبیات نظری، تدوین استانداردها، پیشنهاد رویه های نظارتی، انتشار تجربیات عملی و تقویت همكاری های بین المللی، تلاش وافری را صرف نموده اند تا احتمال سوء استفاده از نهادهای مالی را به حداقل ممكن كاهش دهند. پولشویی، در مقایسه با سایر جرایم دارای چهار خصیصه برجسته است که عبارتند از سود آور بودن، حرفه ای و پیچیده بودن، سازمان یافتگی و قدرت کتمان یا مشروع سازی رفتارهای غیرقانونی. این ویژگی ها  در روی دیگر خود وظیفه و الزام سنگینی را متوجه مراجع حاكمیتی و نظارتی كشورها در مقابله با آن ها می كند و آن همانا، لزوم بهره گیری از افراد باهوش، متخصص، تحصیلكرده و نیز به كارگیری روش ها، تجهیزات، نرم افزارها، بانك های اطلاعاتی و ... و همكاری گسترده مراجع ملی و حتی بین المللی است،

قسمتهای از متن

مفاهیم كلی جرم پولشویی

تطهیر پول به عنوان یك جنایت حدود دو دهه بیشتر سابقه ندارد. در خصوص ریشه­­ ی اصطلاح تطهیر پول یا پولشویی، عقیده بر این است كه این اصطلاح ریشه در مالكیت خشكشویی ها توسط مافیا در ایالات متحده دارد.

تعریف: اولین سند بین المللی كه تعهداتی برای دولتهای امضاء كننده به وجود آورد تا عمل تطهیر درآمدهای نامشروع را در قوانین داخلی خود جرم انگاری نمایند، كنوانسیون سازمان ملل متحد علیه قاچاق مواد مخدر و داروهای روان گردان مصوب 19 دسامبر 1988 می باشد كه به كنوانسیون وین معروف است. در سال 1370 به موجب قانون الحاق ایران به كنوانسیون سازمان ملل متحد برای مبارزه با قاچاق مواد مخدر و داروهای روان گردان مصوب مجلس شورای اسلامی، عملاً دولت ایران به این كنوانسیون ملحق شده است. امروزه با عنایت به گسترش فعالیت گروه های جنایتكار سازمان یافته و توجه به این امر كه جنایات ارتكابی این گروه ها، منافع مادی بسیاری را از طریق ارتكاب جرایمی نظیر قاچاق مواد مخدر، قاچاق انسان، اخاذی، فحشاء و مواد الكلی نصیب این گروه ها می نماید، طبیعتاً جهت مخفی نمودن منشاء نامشروع این دارایی ها، فرایند تطهیر پول مورد توجه این باندهای جنایتكار قرار می گیرد تا از ورای این اقدام و با ادغام و یا انتقال و یا تبدیل درآمدهای ناشی از جرم با اموال و دارایی های مشروع، ریشه درآمدها مخفی بماند و طبیعتاً با تداوم این جریان، امكان ادامه ی فعالیت این  گروه ها فراهم باشد . 

تاریخچه پولشویی

جرم پولشویی  یكی از مظاهر و آثار پیشرفت های اقتصادی در جهان امروز است بنابراین پدیده ای نوین می باشد و اكثر قوانینی كه در حقوق داخلی كشورها به تصویب رسیده و مقرراتی كه در صحنه جهانی مقرر گردیده است مربوط به دوران اخیر می باشد. جرم پولشویی به عنوان مصداقی از جرایم سازمان یافته محسوب می شود و دانشمندان معتقدند همانگونه كه جنگ سرد، مشكل قرن بیستم بود، جرایم سازمان یافته نیز مشكل قرن بیست و یكم می باشد. اصطلاح «پولشویی»[1] ابتدا در دهه هفتاد در ایالات متحده آمریكا مطرح شد زیرا تجار و فروشندگان مواد مخدر وقتی مواد را به معتادان می فروختند، پول های آنان را كه بوی بدی  می داد  می گرفتند،

[1]-  Money laundering

اهداف پولشویی 

وقتی شخصی مالی تحصیل می نماید كه منشاء مجرمانه دارد خواه به طور مستقیم در نتیجه ارتكاب جرم، آن را به دست آورده باشد یا بدون آنكه خود مرتكب جرم مبناء شده باشد با علم به منشاء مجرمانه اش آن مال را تحصیل كرده باشد، می كوشد تا با استفاده از روشهای متعدد، مبادرت به تطهیر آن نماید تا با برداشتن برچسب مجرمانه از درآمدهای حاصل شده یا مخفی نگه داشتن منبع آن، راه كشف بزه منشاء آن درآمدها و در نهایت تعقیب مجرمین و توقیف اموال را مسدود نماید.

فهرست

مقدمه. 1

1- بیان مسئله. 2

2- هدفهای تحقیق : 2

3 - اهمیت موضوع تحقیق و انگیزه انتخاب آن : 2

4 - سوالات و فرضیه های تحقیق: 3

5 -  متغیرها و واژه های كلیدی.. 4

6 - روش تحقیق.. 4

7 - محدودیتها و مشكلات تحقیق.. 4

8 - ساختار تحقیق : 5

بخش اول :كلیات و مفاهیم. 6

فصل اول : مفاهیم كلی رازداری.. 7

مبحث اول : مفهوم و تعریف رازداری.. 7

گفتار اول: مفهوم راز در لغت و اصطلاح.. 9

گفتار دوم : تعریف سرّ حرفه ای.. 10

گفتار سوم : مشاغل ملزم به حفظ اسرار حرفه ای.. 11

الف:پزشكان. 11

ب: وكلاء. 13

ج: سردفتران. 14

د: بانكها و موسسات مالی.. 16

ه: اسناد طبقه بندی شده و محرمانه. 17

مبحث دوم: تعریف رازداری بانكی.. 18

گفتار اول : مختصات رازداری بانكی.. 19

گفتار دوم : مبانی رازداری بانكی.. 20

فصل دوم : مفاهیم كلی جرم پولشویی.. 21

مبحث اول : پولشویی در ادبیات حقوقی.. 22

گفتار اول : تعریف پولشویی.. 22

گفتار دوم : تاریخچه پولشویی.. 24

گفتار سوم : اهداف پولشویی.. 25

گفتار چهارم : ویژگیهای پولشویی.. 26

الف: مسبوق به جرم مبنا یا مقدم. 26

ب: سازمان یافتگی.. 27

ج: فراملی بودن. 29

د: مجرمین یقه سفید. 30

ه: فقدان بزه دیده مستقیم برای جرم پولشویی.. 32

مبحث دوم : مراحل پولشویی.. 33

گفتار اول : مرحله اول استقرار یا جایگذاری.. 33

گفتار دوم  : مرحله دوم یا مرحله استتار. 35

گفتار سوم : مرحله سوم یا مرحله بازگردانی.. 37

مبحث سوم : اركان جرم پولشویی.. 39

گفتار اول : ركن قانونی جرم. 40

گفتار دوم : ركن مادی جرم. 40

الف: رفتار فیزیكی.. 41

ب: نتیجه مجرمانه. 42

ج: موضوع جرم. 45

گفتار سوم : ركن معنوی جرم. 46

الف: پولشویی عمدی.. 47

ب: پولشویی غیر عمدی.. 48

بخش دوم: الزامات حقوقی در جرم پولشویی  و اصل رازداری بانكی.. 50

فصل اول : شیوه های قانونگذاری و منابع حقوقی رازداری بانكی.. 51

مبحث اول : رازداری بانكی یك الزام حقوقی.. 55

گفتار اول: تعهد بانك... 55

الف: طرح موضوع. 56

ب: منبع و نیروی الزام آور تعهد. 56

بند اول: قانون. 56

بند دوم : قرارداد. 57

بند سوم :  عرف و رویه بین المللی.. 57

گفتاردوم : ماهیت و قلمرو تعهد حفظ اسرار بانكی.. 58

الف:  ماهیت حقوقی تعهد. 58

ب: قلمرو تعهد. 61

گفتارسوم : محتوا و گستره وظیفه رازداری بانكی.. 66

مبحث دوم : استثنائات قاعده رازداری بانكی.. 68

گفتاراول : افشای اطلاعات بانكی با رضایت مشتری.. 70

گفتاردوم: افشای اطلاعات بانكی برای مبارزه با جرائم. 71

گفتار سوم: ارائه اطلاعات در پرونده های حقوقی.. 72

گفتار چهارم : اعلام عملیاتی که متضمن پولشویی است... 73

گفتار پنجم : ارائه اطلاعات به مقامات نظارتی دولتی و شركتی.. 74

فصل دوم  : جرم پولشویی در اسناد بین المللی و داخلی.. 76

مبحث اول : پولشویی در اسناد بین المللی.. 76

گفتار اول: پولشویی در كنوانسیون سازمان ملل متحد برای مبارزه با قاچاق مواد مخدر و داروهای روانگردان سال 1988-(کنوانسیون وین) 77

گفتار دوم : اعلامیه بال. 78

گفتار سوم : پولشویی دركنوانسیون سازمان ملل متحد برای مبارزه با جرایم سازمان یافته فراملی سال 2000 (پالرمو) 79

گفتارچهارم:کنوانسیون سازمان ملل متحد برای مبارزه با فساد سال2003(کنوانسیون مریدا) 81

گفتار پنجم : توصیه های چهل گانه «گروه عملیات مالی شستشوی پول»FATF))1990. 83

گفتار ششم: قانون ضد تروریسم ایالات متحده آمریكا و پولشویی.. 85

مبحث دوم : پولشویی در حقوق موضوعه ایران. 86

گفتار اول : اقتصاد ایران و پولشویی.. 89

گفتاردوم : قوانین و مقرات ایران در مبارزه با پولشویی.. 91

الف : اصل 49 قانون اساسی.. 94

ب : قانون نحوه اجرای اصل 49 قانون اساسی.. 94

ج: قانون مجازات اسلامی.. 96

د: قانون مبارزه با پولشویی.. 97

گفتارسوم : اقدامات دبیرخانه شورای عالی مبارزه با پولشویی(مرکزاطلاعات مالی) 98

الف: سامانه جامع مدیریت پروژه 98

ب: گرد همایی ها و همایش ها و همکاری های بین المللی با سازمان های جهانی مبارزه با پولشویی. 99

گفتار چهارم : کاستی ها و مشکلات موجود در زمینه مبارزه با پولشویی در ایران. 100

الف: مراجع مبارزه با پولشویی و اختیارات آنها در قوانین و مقررات مبارزه با پولشویی.. 100

ب : تعداد و تنوع اشخاص مشمول در قانون مبارزه با پولشویی.. 101

ج : ضمانت اجرایی در قانون مبارزه با پولشویی.. 101

د : استفاده از سیستمهای الکترونیکی در مبارزه با پولشویی.. 102

ه : مشکلات اجرایی قانون و آیین نامه مبارزه با پولشویی.. 102

بخش سوم : نقش نظام مالی و بانكی  در روند جرم پولشویی.. 105

فصل اول: روشهای پولشویی.. 106

مبحث اول : روشهای پولشویی مرتبط با بانكها و موسسات مالی.. 106

گفتار اول: بانكداری نوین.. 112

گفتار دوم:  بانكداری اختصاصی.. 113

گفتارسوم: بانكداری كارگزاری (مكاتبه ای) 114

مبحث دوم : روشهای غیر مرتبط با بانك ها و موسسات مالی.. 115

گفتاراول :  تراست ها و دیگر واسطه های غیر نهادی.. 115

گفتار دوم : سیستم های ارسال وجه. 115

گفتارسوم: سیستمهای دیگر. 117

مبحث سوم : مشاغل در معرض پولشویی.. 118

گفتار اول: خدمات بیمه ای.. 118

گفتار دوم: صرافی ها 119

گفتارسوم: بازار اوراق بهادار. 119

گفتار چهارم: خدمات مالی اینترنتی.. 120

گفتارپنجم: عرضه كنندگان كالاهای گران قیمت... 120

گفتار ششم: تجارت بین المللی.. 121

گفتار هفتم : شركتهای پوششی (پوسته ای) 121

فصل دوم : سیستم بانكی ابزاری متداول برای ارتكاب پولشویی.. 122

مبحث اول: گونه شناسی جرم پولشویی.. 123

گفتار اول: اسمورفینگ (تکثر سپرده ای) 123

گفتار دوم: حساب های مورد استفاده پولشویان. 124

الف: حساب های وابستگان. 124

ب: حساب های دسته جمعی.. 125

ج: حساب های انتقالی واسط.. 125

د: حساب های غیر فعال 126

گفتار سوم: حواله های بانکی و غیره 126

گفتار چهارم: ترتیبات وثیقه وام. 127

مبحث دوم: استفاده از ابزارهای بانكی در جرم پولشویی.. 127

گفتاراول: گشایش اعتبارات اسنادی.. 127

گفتاردوم: ضمانت نامه های بانكی.. 128

گفتارسوم: ضمانت نامه پیش پرداخت... 129

گفتار چهارم : سایر موارد. 129

فصل سوم : رازداری بانكی یا نهانكاری بانكی.. 129

مبحث اول : نهانكاری مالی و بانكی.. 130

گفتاراول : شفافیت اقتصادی.. 131

گفتاردوم : شاخص نهانكاری مالی.. 135

گفتار سوم : مرز رازداری بانكی 143

گفتار چهارم: وضع قواعد ونظارت بر اجرای قاعده رازداری بانکی.. 145

مبحث دوم : رازداری بانكی در بهشتهای پولشویی.. 146

گفتار اول: مشخصه های بهشت مالیاتی.. 148

گفتار دوم : نقش بهشتهای مالیاتی در اقتصاد جهانی.. 149

گفتار سوم : طبقه بندی كشورها از حیث رعایت مقررات رازداری بانكی.. 151

فصل  چهارم : شیوه های پیشگیری از جرم پولشویی.. 152

مبحث اول : پیشگیری.. 153

گفتار اول: مفهوم پیشگیری از جرم. 153

گفتار دوم : شناسایی و کشف جنایت... 154

مبحث دوم : تدابیر پیشگیرانه اختصاصی.. 155

گفتار اول : تعدیل قاعده رازداری بانكی.. 156

گفتار دوم : مصونیت مکلفین از تعقیب ناشی از افشاء سر. 157

گفتار سوم : گزارش معاملات مشكوك.. 157

گفتار چهارم : جلوگیری از وقوع جرایم منشاء و مقدم. 158

گفتارپنجم :اصلاح مقررات بانكی و نظارت بانك مركزی بر موسسات مالی.. 159

نتیجه گیری و پیشنهادها 161

نتیجه گیری.. 161

پیشنهادها 167

منابع و مآخذ. 171