مقاله بررسی بانكداری اینترنتی

مقاله بررسی بانكداری اینترنتی در 123 صفحه ورد قابل ویرایش

فهرست

بانكداری اینترنتی: مطلوب یا نامطلوب

علل صدور چك بلامحل و راههای كنترل آن

"فن‌آوری‌های نوین" و باز تولید "تجارت، پول و بانك"

مدیریت بهره‌وری در بانكداری

ساختارهای كنترل و مدیریت

تحولات بانكداری توسعه‌ای در جهان

اروپای شمالی و توسعه بانكداری اینترنتی

چشم‌اندازهاو چالش‌های پیش‌روی آسیا در قرن 21 (سخنرانی Chino رئیس بانك توسعه آسیا)

بانكداری اینترنتی: مطلوب یا نامطلوب

بدون تردید، اینترنت باعث وقوع انقلابی فراگیر در كل سیستم ارتباطی دنیا شده است. بانكداری نیز، به واسطه بهره‌گیری روزافزون از ارتباطات، از این قاعده مستثنی نبوده و به قافله ارتباطات جهانی پیوسته است. اگر نگاهی گذرا به ارقام نجومی نرخ رشد و ظرفیت‌های بالقوه بانكها برای استفاده بهینه از اینترنت بیندازیم، می‌توانیم از كاركردها و تأثیراتی كه اینترنت بر بانكداری می‌گذارد، آگاه شویم. اینترنت نیز همانند هر فن‌آوری جدید دیگری، دارای هزینه‌های خاص و مسائلی از قبیل امنیت سیستم و احتمال بروز مشكلات پیش‌بینی نشده است. زمانی كه بانكها بتوانند این كمبودها و مشكلات را برطرف كنند، قادر خواهند بود از تمام مزایای انقلاب دیجیتال برخوردار شوند.

مقدمه:

«وینتون كرف» كه از او به عنوان «پدر اینترنت» نام برده می‌شود، یك تصویر ذهنی را به جهانیان عرضه كرد كه در آن، میلیاردها نفر حضور دارند. اینترنت، كه در سال 1969 پا به عرصه ظهور گذاشت، به گفته خود «كرف»، «آتش فراگیری» است كه تمام جهان را فرا خواهد گرفت. «كرف» پیش‌بینی كرد كه تا سال 2010، بیش از 3 میلیارد نفر، كاربر اینترنت خواهند بود و تعداد وسایل on-line در سراسر جهان نیز تا سال 2020 به 6 تا 30 میلیارد عدد خواهد رسید. براساس پیش‌بینی او تا سال 2030، ما قادر خواهیم بود با رایانه‌های خود صحبت كنمی و آنها نیز به ما پاسخ دهند. تعداد مصرف‌كنندگان از اینترنت فقط ظرف 4 سال به 50 میلیون نفر رسید، در حالی كه این امر برای رادیو، نزدیك به 28 سال طول كشیده بود.

بانكداری، صنعتی است كه بر مبنای اطلاعات موثق شكل می‌گیرد و مبادلات بانكی را می‌توان بدون هیچ‌گونه مبادله فیزیكی پول انجام داد. چنین ویژگی‌هایی باعث شده كه بانكها بتوانند به یك كاربر كامل و تمام عیار اینترنت در عصر ارتباطات تبدیل شوند.

با این همه، مراحل اولیه بانكداری اینترنتی، با مشكلات موثق شكل می‌گیرد و مبادلات بانكی را می‌توان بدون هیچ‌گونه مبادله فیزیكی پول انجام داد. چنین ویژگی‌هایی باعث شده كه بانكها بتوانند به یك كاربر كامل و تمام عیار اینترنت در عصر ارتباطات تبدیل شوند.

با این همه، مراحل اولیه بانكداری اینترنتی، با مشكلات و شكست‌های پیاپی همراه شد. در نتیجه، مشتریان، علاقه چندانی به بانكداری اینترنتی نشان ندادند. شاید به همین دلیل بود كه مجله معتبر «پورو مانی» (Euro Money) در سال 1999، مقاله‌ای در مورد بانكاداری اینترنتی با عنوانی عجیب: «كلیك، كلیك- شما مردید» درج كرد، اما هدف نویسندگان مقاله یاد شده این بود مشخص كنند كه آیا بانكداری اینترنتی، چیز خوبی است یا بد.

انواع بانكداری اینترنتی

در سالهای اخیر، سه نوع بانكداری اینترنتی به شرح زیر در بازار مورد استفاده قرار گرفته است:

1- اطلاعات:

اطلاعات، متداول‌ترین و اصلی‌ترین سطح از بانكداری اینترنتی است كه در آن، بانك اقدام به بازاریابی محصولات و خدمات خود از طریق اینترنت می‌كند. این نوع خدمات بانكداری اینترنتی را می‌توان یا از خود بانك دریافت كرد و یا این كه به صورت پیمان‌سپاری به دست آورد. به دلیل آسیب‌پذیر بودن وب‌سایت در مقابل و تقلب و كلاهبرداری، كنترل‌های خاصی در این زمینه پیش‌بینی شده است تا از هرگونه سوءاستفاده اطلاعاتی از وب‌سایت جلوگیری شود.

2- ارتباطات:

این نوع بانكداری اینترنتی، امكان برقراری تماس بین سیستم‌های بانك و مشتریان را فراهم می‌كند. این نوع بانكداری اینترنتی ممكن است به پست الكترونیكی (E-mail)، درخواست وام یا دسترسی به فایل‌های آماری حساب محدود شود. در این حالت، میزان ریسك نسبت به نوع قبلی (اطلاعاتی) بیشتر خواهد بود. لذا كنترل‌های خاصی برای جلوگیری، گزارش و هشدار در مورد هرگونه تلاش غیرقانونی و غیرمجاز برای دسترسی به شبكه داخلی بانكها و سیستم‌های رایانه‌ای اندیشیده شده است. در این سیستم، مشتری برای آگاهی از وضعیت حساب خود و سایر امور مربوط به آن، تقاضای رسمی ارایه می‌كند و بانك به آن تقاضا پاسخ می‌دهد، به طور دقیق به همان صورت كه برای (E-mail) انجام می‌شود.

3- معامله:

در این سیستم بانكداری اینترنتی، مشتریان بانك قادر به انجام معاملات با بانك هستند. این سیستم در مقایسه با دو سیستم قبلی، دارای بیشترین میزان ریسك بوده و نیازمند قوی‌ترین و متمركزترین كنترل‌ها است. در این سیستم، مشتریان قادر به انجام فعالیت‌هایی مانند دسترسی به حساب، پرداخت چك، انتقال پول و غیره هستند.

اهداف كمی:

    ¨ تشكیل 810 میلیارد ریال سرمایه ثابت (با تامین حدود 4/8 درصد آن از خارج)

    ¨ رشد درآمد ناخالص ملیبه طور متوسط 9 درصد (57 درصد طی مدت برنامه)

    ¨ رشد 10 درصدی مصارف بخش عمومی

    ¨ رشد 7/6 درصدی مصارف بخش خصوصی

د- برنامه عمرانی پنجم (56-1351):

درسال 1351 مبلغ 1560 میلیارد ریال به اجرای برنامه عمرانی پنجم تخصیص یافت. این برنامه كه با توجه به محدودیت ارزی طراحی شده بود، در سال 1353 در اثر افزایش فوق العاده درآمد نفتی، مورد بازبینی قرار گرفت. در نتیجه برای اولین بار، برنامه‌ریزی بدون محدودیت ارزی مطرح شد و حجم اعتبارات برنامه حدود دو برابر افزایش یافت و به 3368 میلیارد و 700 میلیون ریال بالغ شد.

مهمترین هدف های برنامه عمرانی پنجم عبارت بود از:

اهداف كیفی:

    ¨ رشد سریع و متوازن با حداقل افزایش قیمت ها

    ¨ گسترش عدالت با تأكید ویژه بر توزیع عادلانه درآمد

    ¨ بهبود بهره وری

    ¨ توجه به حفظ محیط زیست

اهداف كمی:

  ¨ رشد سالانه تولید ناخالص به میزان 9/25 درصد، رشد سالانه ارزش افزوده بخش كشاورزی به میزان 7 درصد،

    ¨ رشد سالانه ارزش افزوده بخش نفت به میزان 5/51 درصد،

    ¨ رشد سالانه ارزش افزوده بخش خدمات به میزان 4/16 درصد،

در دوره برنامه پنجم دو بانك توسعه و سرمایه گذاری ایران و شركت سرمایه گذاری بانك ملی ایران و سه بانك توسعه استانی تاسیس شدند و به جمع بانك های توسعه صنعتی قبلی پیوستند.

در برنامه پنجم، سرمایه گذاری دولت در صنعت یا به طور مستقیم و یا از طریق بانك های توسعه صنعتی به بخش صنعت تخصیص یافت. طی این برنامه سه بانك توسعه صنعتی در بخش صنعت و معدن فعال بودند. آمارهای مربوط به عملكرد این بانك ها در طول برنامه نشان می‌دهد كه جمع وام ها و سرمایه گذاری بانك های توسعه صنعتی در برنامه عمرانی پنجم 259 میلیارد و 400 میلیون ریال بود. این رقم حدود 2/33 درصد كل مبلغ 780 میلیارد ریال تخصیصی به بخش صنعت را دربرمی گیرد.

در برنامه پنجم سرمایه گذاری ثابت دولتی به مبلغ 354 میلیارد و 300 میلیون ریال رسید كه از مبلغ 277 میلیارد ریال پیش بینی دشه بیشتر بود. با این وجود به علت وجود تنگناها در امور زیربنایی، افزایش نرخ تورم، كمبود نیروی انسانی متخصص و كمبود مصالح ساختمانی، دولت نتوانست به اهداف توسعه صنعتی برنامه دست یابد.

ارزیابی عملكرد بانك های توسعه صنعتی قبل از انقلاب اسلامی

بانك اعتبارات صنعتی اولین بانك توسعه كشوربود كه در سال 1335 توسط سازمان برنامه و به جای بانك برنامه پیشین به عنوان بازوی اعتباری برنامه های دولت با سهام 100 درصد دولتی تاسیس شد. به منظور افزایش استقلال در تخصیص اعتبارات و همچنین توجه بیشتر به بخش خصوصی، بانك توسعه صنعتی و معدن ایران در سال 1338 شكل گرفت و فعالیت خود را در عمل از سال 1339 آغاز كرد. اگرچه سهام بانك، 100 درصد خصوصی (داخلی و خارجی) بود ولی در طول برنامه های دوم تا پنجم با استفاده از منابع غیرداخلی دولتی نیز به اعطای وام پرداخت.

در سال 1352 بانك توسعه و سرمایه گذاری ایران با هداف اصلی تجهیز منابع داخلی و خارجی و تخصیص آنها در توسعه و گسترش فعالیتهای مولد به ویژه صنعتی و معدنی تاسیس شد. این بانك در سال 1354 با تاسیس سه بانك توسعه ای استانی به گسترش فعالیت های خود پرداخت.