مقاله بررسی جامع تجارت الكترونیك

مقاله بررسی جامع تجارت الكترونیك در 50 صفحه ورد قابل ویرایش

مقدمه

تمدن بشری از دیرباز دستخوش تحولات شگرفی قرار گرفته كه از آنها با نام «انقلاب» یا «موج» یاد می كنند این امواج بسان امواج متلاطم دریا، نوع نگرش و زندگی انسان را با دگرگونیها و تغییرات ماهوی همراه ساخته اند.

گفته اند اولین اختراع بشر آتش بوده است كه تقریباً چهار میلیون سال قبل از میلاد مسیح شناخته شده حدود 2500 سال بعد اختراع دوم انسان یعنی «ابزار» بوقوع پیوست. فاصله بین دو اختراع نشان از بدوی بودن بشر اولیه دارد، بعدها اختراعات جدیدتری به تناوب رشد و تمدن بشر اولیه وجود دارد، بعدها اختراعات جدیدتری به تناوب رشد و تمدن بشر به وجود آمد تا اینكه زمینه تغییر اساسی یعنی «موج اول» فراهم آمد و جامعه كشاورزی شكل گرفت. اولین تغییر در جامعه انسانی كه به موج اول یا جامعه كشاورزی یا «عصر كشاورزی» مشهور شده است قبل از میلاد حضرت مسیح شروع شده و عمری 29500 ساله داشته است. هدف از ایجاد این موج حل مشكلات معیشتی و غذایی بشر آن زمان بوده است. بعد از ایجاد موج اول و گذشت تقریباً سی هزاره از آن، موج بعدی كه به آن انقلاب صنعتی یا عصر صنعت می گویند آغاز شد هدف از موج دوم تولید مواد و ابزار كار به منظور كاهش اتكای انسان بر قدرت بازوی كار بود. عصر موج دوم هم كه دوران پرتلاطمی را سپری كرده به 500 سال می رسد و دوران آن از نظر تئوری سپری شده است در موج دوم، بشر موفقیتهای شگرفی به دست آورد. اختراعات در صد سال پایانی موج دوم و به خصوص از سال 1900 میلادی به بعد باعث تغییرات وسیعی در مشاغل گردید و مشاغل كشاورزی را كه تا آن زمان 90% كل مشاغل را شامل می شد چنان تغییر داد كه در بعضی از كشورها مانند ایران این رقم به 17% و در كشورهای توسعه یافته به 4 تا 7% رسیده است. به مرور در پی موج دوم نیازهای جدیدی دیده شد كه دیگر امكان حل آن با دیدگاه قبلی امكانپذیر نبود. در حقیقت به توسعه صنعت نیاز بود تا اطلاعات بسیار بیشتری از نقطه ای به نقطه دیگر منتقل گردد و بشر نیاز بیشتری به دانش داشت. لذا تولید، توزیع و استفاده از اطلاعات محور این تغییر قرار گرفت.

با اختراع كامپیوتر در سال 1948 میلادی فضای تولید و پردازش اطلاعات و دانش توسعه یافت و به مرور با امكان اتصال چندین كامپیوتر به یكدیگر و ایجاد شبكه های كامپیوتری امكان و فضای تولید، پردازش و انتشار اطلاعات و دانش گسترش یافت،‌ به خصوص با مطرح شدن شبكه جهانی كامپیوتری یعنی اینترنت از سال 1968 این امر شتاب بسیار بیشتری به خود گرفت. بنابراین اختراع كامپیوتر و به دنبال آن مطرح شدن اینترنت باعث شد كه از 50 سال پیش تاكنون موج جدیدی به نام عصر اطلاعات یا جامعه اطلاعاتی شروع گردد. به طور خلاصه هدف از مومج سوم دسترسی به اطلاعات و دانش با استفاده از ابزار فناوری اطلاعات (IT) مانند رایانه، شبكه های متنوع محلی و جهانی و اینترنت به همراه توسعه نرم افزارها و سخت افزارهای موردنیاز عصر اطلاعات بوده است. از جمله ویژگیهای منحصر به فرد موج سوم، سرعت، شتاب و حركت آن است. وجود جنبه های كاربردی زیاد اینترنت به منظور رفع نیازهای ضروری و روزمره انسان، باعث رشد و توسعه روزافزون آن شده است در سال 1977 فقط 111 پایگاه در اینترنت وجود داشت در سال 1987 این تعداد به 10 هزار پایگاه رسید. این افزایش بصورت نمایی ادامه پیدا كرد به طوریكه در سپتامبر سال 2002 میلادی این تعداد به بیش از 200 میلیون پایگاه رسیده است. تعداد كاربران اینترنت نیز به شدت در حال افزایش می‎باشد به طوریكه از سپتامبر 2001 كه تعداد كاربران 407 میلیون بوده تا سپتامبر 2002 این رقم به 840 میلیون نفر در 218 كشور رسیده است. پیش بینی می‎شود تا سال 2006 تعداد كاربران اینترنت به حدود 2 میلیارد نفر و تا سال 2020 بیش از 80% افراد روی كره زمین دسترسی به اینترنت داشته باشند. اقتصاد جهانی در حال حاضر با سرعت زیاد به سمت اینترنتی شدن یا به بیان دیگر الكترونیكی شدن پیش می رود.

تعریف تجارت الكترونیك

به طور كلی برای تجارت الكترونیكی تعاریف مختلفی ارایه شده است كه اغلب آنها مبتنی برتجارب گذشته در استفاده از تجارت الكترونیكی بوده است. در ساده ترین شكل می‎توان آن را به صورت «انجام مبادلات تجاری در قالب الكترونیكی» تعریف نمود. كمیسیون اروپایی در سال 1997 آن را به این صورت تعریف نمود كه: «تجارت الكترونیكی بر پردازش و انتقال الكترونیكی داده ها و اطلاعات، شامل متن صورت و تصویر مبتنی می‎باشد» تجارت الكترونیكی فعالیتهای گوناگونی از قبیل مبادله الكترونیكی كالاها و خدمات، تحویل فوری مطالب دیجیتالی و انتقال الكترونیكی را شامل می‎شود.

تجارت الكترونیكی را می‎توان جنبه پیشرفته ای از مبادله الكترونیكی اطلاعات دانست مبادله الكترونیكی اطلاعات عبارت است از تولید، پردازش، كاربرد و تبادل اطلاعات و اسناد به شیوه های الكترونیكی و خودكار، بین سیستم های رایانه ای بر اساس یك زبان استاندارد مشترك، كه با توجه به این تعریف تجارت الكترونیكی را می‎توان مجموعه ای از ارتباطات و مدیریت اطلاعات تجاری به اضافه سرویس های مربوط به آن دانست.

مزایای تجارت الكترونیك

مطابق گزارش ACTIVMEDIA درآمد از طریق اینترنت در سال 1998 حدود 25 میلیون دلار و در سال 2001 به 5/1 تریلیون دلار خواهد رسید. در تجارت الكترونیكی هزینه های بازاریابی و توزیع و سرویس دهی در مقایسه با تجارت سنتی بسیار كاهش می یابد. در این تجارت وجود واسطه ها معنائی ندارد. چون بزرگترین تولید كنندگان می‎توانند با مصرف كننده ارتباط مستقیم برقرار كنند. در حقیقت تولید كننده مشتریهای خود را می شناسد و آنها را از دست نمی دهد. مشتریها نیز با مراجعه به یك سایت سعی می كنند بعداً نیز از همان سایت خرید كنند. یك دلیل آن این است كه مشتریان مایل نیستند شماره كارت اعتباری خود را دائماً در همه جا پخش كنند. البته با ایجاد پول الكترونیكی نیز این مشكل مرتفع خواهد شد.

یك مدل تجاری بدین گونه تعریف می‎شود «سازماندهی محصولات، خدمات و جریان اطلاعات و همچنین منابع درآمد و سودتولید كنندگان و خریداران» مدلهای تجاری موجود در تجارت الكترونیك متنوعند كه در اینجا به 10 مورد آنها اشاره می‎شود:

1-   فروشگاه های الكترونیكی (E- shope) 

فروشگاههای الكترونیكی، بازاریابی اینترنتی یك شركت یا مغازه است. در اولین گام انجام این امر به خاطر پیشبرد و ترقی شركت و ارایه كالاها و خدمات بوده است. هر شركتی كه یك سایت اینترنتی فقط برای حضور در اینترنت ایجاد كند، می‎توان گفت كه یك فروشگاه اینترنتی اولیه ایجاد كرده است (هر چند كه سایت اینترنتی از نظر رابطه كاربری كاملاً پیچیده و ماهرانه باشد). امكان سفارش دادن و پرداخت به این فروشگاه الكترونیكی خیلی افزایش یافته است و اغلب با كانالهای بازاریابی مرسوم تركیب شده است. سود و مزایای منظور شده در شركت. درخواست ها را افزایش می‎دهد و با هزینه كمی به همه جهان فرستاده می‎شود و باعث كاهش هزینه در پیشبرد و ترقی شركت و فروش می‎شود. سود مزایای خریداران می‎تواند در قیمت های پایین در مقایسه با پیشنهادهای مرسوم، انتخاب گسترده، و بهینه تر در خرید و ارایه آنها همراه با دسترسی 24 ساعته باشد. در جایی كه مراجعه به یك فروشگاه الكترونیكی مرتباً تكرار می شود،‌ بازاریابی یك به یك، سود فروشنده و خریدار را با هم افزایش می‎دهد. درآمد فروشنده از هزینة كاهش یافته، فروش و احتمالاً تبلیغات افزایش خواهد یافت.

بیشتر سایت های اینترنتی تجاری فروشگاه های الكترونیكی  (Business- to- Consumer) B2C  می باشند. برای مثال (www. Fleurop.com) سایت فروش گل و یا (www. Hiss.com) كه سایت فروش بلیط های هواپیما می‎باشد. یك نمونه از فروشگاه الكترونیكی (Busirneess- to- Busirness) B2B فروشگاه Merk می‎باشد كه ارایه كنندة تولیدات و وسایل آزمایشگاهی است.

این فروشگاه امكان مشاهده و استفادة كاربران ثبت نشده، از بروشورهای محصولات را فراهم می‎آورد و همچنین برای مشتریان معتبر خود، امكان سفارش و پرداخت به صورت online را می‎دهد.

2-   خرید الكترونیكی (E- procurement) 

خرید الكترونیكی شامل، مناقصه و خرید كالاها و خدمات است. شركت های بزرگ یا مقامات دولتی، برخی اشكال خرید الكترونیكی را روی اینترنت تحقق می بخشند، به عنوان نمونه می‎توان به شركت هواپیمایی ژاپن (www. Jat. Com) اشاره كرد. مزایای خرید الكترونیكی در انتخاب گستردة تولید كنندگان به گونه ای است كه باعث هزینه كمتر، كیفیت بهتر، بهبود پخش و كاهش هزینة خرید می‎شود.

مذاكرات و قراردادها و امكان كار گروهی الكترونیكی، باعث صرفه جویی در وقت، پس انداز، هزینه و داشتن تسهیلات می‎شود. برای عرضه كنندگان و تولید كنندگان، سود در فرصت های تجاری و بازرگانی بیشتر، احتمالاً درصدر مقیاس جهانی است. هزینه كمتر در ارایة مناقصة جزییات برای شركت های كوچكتر یا مناقصه مشاركتی (به شرطی كه سایت خرید الكترونیكی فرم های مشاركت را داشته باشد) بهتر و مناسب تر است. منبع اصلی درآمد، كاهش هزینه (فرایند مناقصه و به دست آوردن پیشنهادهای بیشتر هزینه دار) می‎باشد.

خدمات بانكی ارائه شده توسط تجارت الكترونیك

1-   تأسیس شبكه دسترسی به اینترنت

تعدادی از بانكها در حال طرح ریزی برای ایجاد راههای ویژه ورود به اینترنت هستند به این ترتیب فروشندگان زیادی می‎توانند نسبت به عرضه و نمایش تولیدات خود اقدام نموده و خریداران متعددی نیز محصولات موردنظر خویش را ملاحظه نمایند.

2-   تأیید صحت مشخصات مشتریان

برای اینكه مشتركین تجارت الكترونیك در مقابل كلاهبرداری ناشی از سوء استفاده از كارت های شناسائی مصونیت داشته باشند بانكها موظف می‎شوند در زمینه هویت و شناسایی مشتریان چاره اندیشی نمایند. با استفاده از این روش، هر بانك می‎تواند مشخصات مشتری خویش را تائید نموده و به عنوان یك واسطه به مشتریان خویش كمك نماید تا هویت مشتریان سایر بانكها نیز تائید گردد. به این ترتیب طرفین معامله از صحت هویت طرف مقابل مطمئن می‎شوند.

فهرست

عنوان                                                                                                              صفحه

مقدمه..................................................................................................................... 3

فصل اول: تجارت الكترونیك............................................................................... 6

تعریف.................................................................................................................... 7

مزایا....................................................................................................................... 7

محدودیتها.............................................................................................................. 10

عواملی كه با رعایت كردن آن می‎توان به پیشرفت قابل توجهی در تجارت‌‌ الكترونیكی دست یافت. 11

فصل دوم: طراحی بهینه برای تسهیل تجارت الكترونیكی................................ 15

سرویسهای تجارت الكترونیكی............................................................................. 16

قالب كاری تجارت الكترونیكی............................................................................... 17

مبادله تجاری......................................................................................................... 17

سیستمهای صورتحساب....................................................................................... 18

مبادله داده الكترونیكی........................................................................................... 18

سیستمهای پرداخت اینترنت.................................................................................. 19

راه حلهای امنیتی................................................................................................... 19

معماری تجارت الكترونیكی................................................................................... 21

فصل سوم: مدلهای تجاری در تجارت الكترونیك............................................... 28

فصل چهارم: نقش بانكها در تجارت الكترونیك.................................................. 38

پیشگفتار................................................................................................................ 39

فواید تجارت الكترونیك برای بانكها...................................................................... 40

خدمات بانكی ارائه شده توسط تجارت الكترونیك................................................ 41

اصلاحات راهبردی موردنیاز در نظام بانكی برای تجارت الكترونیك.................. 45

نتیجه گیری............................................................................................................ 48