مقاله تاریخچه حسابداری

حسابداری از دیروز تا امروز

شاید زمانی كه لوكاپاچولی درسال 1494 میلادی پایه های اصلی حسابداری را در اروپا بنا می كرد حتی گمان نمی كرد كه روزی حسابداری تا این حد پیشرفت كند.
اگر بخواهیم حسابداری و تاریخچه آن را بررسی كنیم باید به سالها پیش از لوكاپاچولی برگردیم. خوارزمی، دانشمند معروف ایرانی برای اولین بار درباره مفهوم صفر، شیوه نگارش نشانه ای اعداد و شمارش دهدهی در رساله " جبر و مقابله " توضیحاتی را داد و جالب است كه بدانید سیستم دهدهی كنونی در واقع ترجمه این رساله است كه بوسیله لئونارد فیبوناچی در ایتالیا انجام گرفت و از آن طریق عالمگیر شد.

می توان گفت كه پیشرفت حسابداری در اواخر قرون وسطی مدیون سوداگران است. زیرا به همین دلیل بود كه سیستم های حسابداری به تدریج پیشرفت كرد و جایگزین سیستمهای قدیمی تر شد. البته نقش رشد اقتصادی را نمیتوان نادیده گرفت.

لوكاپاچولی در قرن 15 میلادی رساله ای نوشت و فصلی از این رساله را به حسابداری اختصاص داد و برای نخستین بار سیستم حسابداری دو طرفه را توصیف و دفاتر اصلی حسابداری را تشریح كرد. جای تذكر است كه محمد بن محمد ابوالوفای بوزجانی در قرن دهم میلادی یعنی پنج قرن قبل از لوكاپاچولی رساله ای به نام " ضروریات علم حساب برای كاتبان و كاسبان " نوشت كه راهنمای خوبی در حساب عملی بود. اما متأسفانه پژوهشی درباره این كتاب صورت نگرفت.

در طول دو قرن بعدی تنها یك پیشرفت عمده در حسابداری دوبل اتفاق افتاد و آن تفكیك اموال شخصی حاكم از حسابهای دولتی و تفكیك اموال شخصی تاجر از حسابهای تجارتخانه توسط سیمون استوین ریاضیدان هلندی بود (فرض تفكیك شخصیت). در نتیجه حساب سرمایه در سیستم حسابداری دوبل ایجاد شد.

با توجه به پیشرفتهای انجام شده از نظر اقتصادی و اجتماعی عناصر اصلی سیستم حسابداری دوبل همچنان بدون تغییر باقی مانده است. دلیل بقای این سیستم در این فاصله طولانی، سادگی اصول، انعطاف پذیری و قابلیت آن در ثبت، انتقال و گزارش اطلاعات متنوع در قالب صورتهای قابل اعتماد و مفهوم است.

البته پیشرفتهایی از نظر روشها و شیوهای حسابداری صورت گرفته است و شاخه هایی در حسابداری پدید آمده است. اما تمام آنها مبتنی بر سیستم حسابداری دوبل یا دو طرفه است.

مهمترین این شاخه ها عبارتند از: حسابداری صنعتی، حسابداری مالی، حسابرسی، حسابداری دولتی و حسابداری مدیریت.