تحقیق شادی و آثار آن

فهرست:

پیش گفتار.................................. 1

نگاه نخست به شادی در اسلام.................. 8

الف : شادی های نكوهیده..................... 8

ب : شادی های ستایش شده..................... 9

شادمانی از دیدگاه دانشمندان................ 16

پاداش شادی آفرینان......................... 19

هنگامه های شادی............................ 22

شادی در سیره پیامبر و امامان معصوم »علیه السلام«  25

مهمترین عوامل شادی......................... 37

شادی های ناروا............................. 46

آثار شادی های ناروا........................ 51

موانع شادی................................. 53

منابع و مآخذ............................... 58

:::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::

پیش گفتار

و انه اضحك و ابكی[1]

او است كه می خنداند و می گریاند

خداوند خالق هستی است. همه زیبایی ها آفریده اوست. خنده نیز اثر او است. تبسمی كه بر لبان شماست، آیه ای از آیات او است. تمام عوامل شادی از او نشأت گرفته اند؛ زیرا تمام هستی از اوست. جهان فقط زیبایی است. اصلاً خلقت برابر است با زیبایی. آنان كه دنیا را پلشتی می پندارند یا خدا را نشناخته اند یا منظورشان دنیای بی خداست. دنیا، آیه خدا است. مگر آیه خدا میتواند زشت باشد؟! آیه یعنی نشانه خدائوند زیباست و زیبایی را دوست دارد.

«ان الله جمیل و یحب الجمال[2]»

شادی چیست؟ آیا تاكنون از شما پرسیده اند: محبت چیست؟ عشق چیست؟ خوشبختی چیست؟

سؤال ها ، این قدر ملموس اند كه انگار پرسیدن ندارند. با این حال، صدها پاسخ از سوی دانشمندان به این سؤال ها داده شده است. شادی از اینگونه پرسش ها است. هر انسانی، شادی را تجربه نموده است. شادی مانند تنفس، غذا خوردن، حرف زدن و گریستن، از ضروری ترین نیازهای حیات انسانی است؛ گر چه برخی انسانها در استفاده از آنها دچار مشكلات می شوند. شادی، واكنش انسان در برابر «بیرون» است. اگر بیرون نباشد، شادی معنا ندارد؛ همانگونه كه عشق ورزیدن و دوست یابی معنا ندارد. همة انسانها از برخی رخدادهای بیرونی، شاد می شوند و از برخی ناراحت. نمی توان شادی را عین «لذت» دانست. گاه بین این دو تمایز وجود دارد. برخی لذتها شادی آورند و برخی شادیها موجب لذت اند. روح نیز خسته می شود گاهی تن شاداب است و روح خسته. گاهی به عكس است؛ تن، خسته است و روح شاد. برخی، بدنی سالم دارند؛ اما روحی افسرده را حمل می كنند. برخی نیز تنی رنجور دارند، ولی روحی با نشاط به زندگی بخشیده اند، آیا ندیده اید كشاورزی را كه پس از رنج نشا در شالیزار، با لبخندی به زیبایی آن چه نظاره می كند روان خویش را آرام می سازد؟

گاهی جسم و روح، هر دو خسته اند. این جاست كه پای استراحت روح به میان می آید. هنگامه خستگی روح و روان، باید سراغ حكمتهای شادی آور رفت؛ همان گونه كه امام علی،‌علیه السلام فرمود :

«ان هذه القلوب تمل كما تمل الا بدان فابتغوا لها طرائف الحكمه[3]»

انسان باید در همه كارهای خود تعادل را برقرار سازد. كار زیاد، بدن را خسته می كند و روح را در فشار قرار می دهد. لذتهای حلال در اینگونه لحظات، فریاد رس هر انسان باورمند به آخرت است. برخی، تن خسته خویش را با هر خوشی، به كامیابی می رسانند؛ اما دین باوران تنها از لذتهای حلال برای سامان بخشی به قلبهای خسته و رهایی از بند مشكلات استفاده می كنند.

برخی فقط در اندیشه ثروت اند و برخی فقط در اندیشه راز و نیاز با خدا. برخی از هر دو چشم پوشیده اند. شماری اندك نیز به دنبال هر دو هستند. شماری هم علاوه بر آن دو، لذتهای حلال را به سفره زندگی خویش اضافه كرده اند.

پیشوای پرهیزكاران، امام علی »علیه السلام« فرمود :

«للمون ثلاث ساعات: فساعه یناجی فیها ربه و ساعه یرم معاشه و ساعه یخلی بین نفسه و بین لذتها فیما یحل و یجمل[4]»

«مومن،‌زندگی خود را در هر شبانه روز به سه بخش تقسیم می كند: بخشی برای عبادت خداوند، بخشی برای كسب حلال و بخشی برای لذتهای حلال و روا»

انبساط و انقباض ماده را در كتابهای درسی خوانده اید. مواد بر اثر گرما، منبسط می شوند و بر اثر سرما، منقبض. گرما مولكولهای مواد را از یكدیگر جدا می سازد و سرما آنها را به یكدیگر نزدیك. از این رو، مواد بر اثر گرما حجم بیشتری پیدا می كنند و بر اثر سرما حجم كمتری.

[1] - سورة نجم (53) آیه 43.

[2] - بحارالانوار، محمدباقر مجلسی، بیروت، دار احیاء ، 1403 ق، چاپ سوم، ج 83 ، ص 185.

[3] - نهج البلاغه، فیض الاسلام، حكمت 188.

[4] - همان، شماره 382.