مبانی نظری و پیشینه پژوهش رفتار اطلاع یابی

مبانی نظری و پیشینه پژوهش رفتار اطلاع یابی

 در 58 صفحه ورد قابل ویرایش با فرمت doc

توضیحات: فصل دوم پایان نامه کارشناسی ارشد (پیشینه و مبانی نظری پژوهش)

همراه با منبع نویسی درون متنی به شیوه APA جهت استفاده فصل دو پایان نامه

توضیحات نظری کامل در مورد متغیر

پیشینه داخلی و خارجی در مورد متغیر مربوطه و متغیرهای مشابه

رفرنس نویسی و پاورقی دقیق و مناسب

منبع : انگلیسی و فارسی دارد (به شیوه APA)

نوع فایل: WORD و قابل ویرایش با فرمت doc

قسمتی از متن مبانی نظری و پیشینه

تعاریف رفتار اطلاع یابی

ویلسون (2000) رفتار اطلاع‌یابی انسان را عبارت از فرایندی می‌داند كه در تعامل دائمی با افراد، شبكه‌های اجتماعی، موقعیت‏ها و بافت‏های گوناگون شكل گرفته و معتقد است كه این بافت و موقعیت اجتماعی است كه به‏وجود آورنده نیاز اطلاعاتی است و فرد را به استفاده از منابع دسترس‌پذیر مشخصی محدود می‌كند.

در دایره‏المعارف کتابداری و اطلاع‏رسانی، نیز رفتار اطلاع‏یابی چنین تعریف شده است: به الگوهای پیچیده رفتار و فعل و انفعال‏های متقابل انسان هنگام جست‏وجوی هر نوع اطلاعات، رفتار اطلاع‏یابی اطلاق می‏شود. این اصطلاح به شیوه‏های گوناگون برای اشاره به هر بستری به کار می‏رود که در آن، اطلاعات جست‏وجو می‏گردد و تمام شکل‏های اطلاع‏یابی را دربرمی‏گیرد. جزء «اطلاع‏یابی» این اصطلاح ممکن است، بیش از آن که به طور ضمنی میزان فعالیت مثبتی را برساند، از فعالیتی حکایت کند که توسط مطالعات فردی یا گروهی نتیجه نداده باشد. درحالی‏که اصطلاح خنثای «گردآوری اطلاعات» ممکن است توصیفی عینی‏تر از «اطلاع‏یابی» ارائه دهد. جزء «رفتار» در این اصطلاح نیز ممکن است به سبب معنای ضمنی «رفتارگرایی» کمی مبهم جلوه کند (نوشین فرد، 1381).

2-3. تاریخچه رفتار اطلاع یابی

پس از جنگ جهانی دوم و با افزایش اطلاعات علمی و فنی در زمینه های گوناگون، بحث رفتار اطلاع یابی برای اولین بار در كنفرانس اطلاعات علمی انجمن سلطنتی انگلستان در سال ١٩٤٨ مطرح شد .دراین كنفرانس، مطالعاتی درباره نحوه استفاده كاربران از اطلاعات ارائه و آغازگر رویكردی جدید در مطالعه رفتار اطلاع یابی انسان شد. ده سال بعد، در سال ١٩٥٨ ، كنفرانس بین المللی اطلاعات علمی در واشنگتن، مطالعات رفتار اطلاع‌یابی را پیگیری كرد. پیش از ظهور رایانه برای ذخیره و بازیابی اطلاعات و در فاصله دهة ١٩٤٠ تا ١٩٦٠ محور اصلی بر استفاده از اطلاعات متمركز شده بود .اولین پژوهش در این زمینه در سال ١٩٧٢ انجام گرفت كه موضوعات آن درباره نیازهای اطلاعاتی جامعه شهری، چگونگی تأمین آنها، و امكان تأمین بهتر این نیازها از سوی سازمان ها بود.  به نظر می رسد برای اولین بار پالمر [1]در اواخر دهة ١٩٨٠ به رفتار اطلاعاتی گروهی از دانشمندان پرداخته است. نتایج پژوهش وی نشان داد كه رشته تخصصی، سازمان یا محیط شغلی و شخصیت، بر رفتار اطلاع یابی مؤثر است (ویلسون،2000).

البته در اواسط دهة ١٩٨٠، در پاسخ به ابراز نیاز به تمركز بیشتر بر كاربران به جای نظام، حوزه رفتار اطلاع یابی تغییر عمده ای را هم در مفهوم آفرینی و هم در طراحی پژوهش ها تجربه كرد .اكثر مطالعات حوزه استفاده و كاربران با به كارگیری رویكردهای كا مل تر در مطالعه رفتار اطلاع یابی، به بررسی رفتار اطلاع یابی تغییر شكل داد. مشخصه این امر، تغییری در ماهیت جمع آوری داده ها از بررسی گروه های بزرگ از طریق پرسشنامه یا مصاحبه ساخت یافته به مطالعه گروه های كوچك از طریق مشاهده و مصاحبه های ساخت نیافته بود. همچنین، مشخصه مهم دیگر آن تحول در ماهیت رویكرد تحلیل، بویژه با تلاش آشكار برای تولید الگوهای اطلاع یابی افراد یا گروه ها بود ( مهو و تیبو، 2003). ...

[1] . Palmer

...

2-5-11. الگوی بلکین

الگوی بلكین (1984) بر این فرضیه استوار است كه نیاز به اطلاعات نتیجه «ناهمگونی در وضعیت علمی» یك فرد است، چون افراد نمی‌توانند آنچه را كه نمی‌دانند یا جایش خالی است به‏آسانی بیان كنند. سؤال‏هایی كه طبق درخواست آنها به نظام‏های اطلاعاتی ارجاع می‌شود، نمی‌تواند گویای نیازهای اطلاعاتی واقعی‌شان باشد. برای حل این مشكل، بلكین توجه خود را بر عبارت بیان مسئله متمركز می‌كند ـ یعنی عبارتی كه افراد برای توصیف چگونگی پیدایش نیاز اطلاعاتی از آن استفاده می‌كنند. در اینجا، بلكین زمینه و عناصر موقعیتی نیاز اطلاعاتی را در نظر داشته، و در این نكته با دروین هم عقیده بوده است كه پی‌ بردن به موقعیت كاربر، كلید حل معماست ‌و پی‌بردن به «فاصله» (آنچه بلكین ناهمگونی می‌نامد) حایز اهمیت بسیار است. بلكین برای فهمیدن اینكه كاربر چگونه مسئله خود را بیان می‌كند، از رویكرد شناختی سود می‌برد.

در این الگو،‌ زمینه یا موقعیت همان‌گونه كه در عبارت مرتبط به بیان مسئله منعكس می‌گردد،‌ به سلسله‌ای از كلمات و شاخه‌ها تبدیل شده‌است. در این شبكه، فراوانی هر كلمه مبین نزدیكی آن با موضوع موردنظر است. عوامل و تحركات خارجی تصویر ذهنی را تغییر می‌دهند و این تصاویر ذهنی به نوبه خود در وقایع دنیای خارج تأثیر می‌گذارد (موریس، 1375). ....