مقاله ادبیات کودکان

مقاله ادبیات کودکان

فهرست:

اهمیت‌ ادبیات‌ كـــــودكان‌ و نــــوجوانان...............‌

سبب فقر پژوهش در حوزه ادبیات کودکان در چیست؟

مطالعات دانشگاهی........................................

4 .انــــواع‌ ادبیات‌ كــــودك‌ و نـــــوجوان‌

5 . پیشینة‌ ادبیات‌ كــــودك‌ و نــــوجوان‌ در جهـــان‌.......

6 . پیشینه‌ ادبیات‌ كـــودك‌ و نــــوجوان‌ در ایــــران‌............

7 . نگرش همزمانیSynchronic و نگرش در زمانى Diachronic در تحلیل تاریخى ادبیات كودكان با نگاه ویژه به نقش عباس یمینى شریف در تاریخ ادبیات کودکان ایران.....

8. تشدید ممیزی در ادبیات کودک، مشی حاکم دولت کنونی است

 :::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::: بخشهایی از متن:

اهمیت‌ ادبیات‌ كـــــودكان‌ و نــــوجوانان‌

بر خلاف‌ آنچه‌ تصوّر می‌شود، روزگار ما دوران‌ كودك‌سالاری‌ نیست‌ و درواقع‌، تمدّن‌ امروز به‌ كودك‌ فرصت‌ كودكی‌ نمی‌دهد تا آنجا كه‌ دوران‌ جدید را دورة‌ زوال‌ كودكی‌ نام‌ نهاده‌اند. سرعت‌ فزایندة‌ سوداگری‌ و تولیدْ بزرگ‌ترها را بر آن‌ داشته‌ است‌ كه‌ كودك‌ را هر چه‌ زودتر وارد چرخة‌ تولید كنند. همچنین‌ بیم‌ آنان‌ از طغیان‌ نسل‌ نو باعث‌ می‌شود كه‌ آزادی‌ و رشد خلاّقانة‌ دورة‌ كودكی‌ را برنتابند (اقلیدی‌، ص‌ 5ـ13). در چنین‌ حالتی‌ اهمّیّت‌ ادبیّات‌ كودك‌ و نوجوان‌، همچون‌ عاملی‌ برای‌ رشد فرهنگ‌ و استقلال‌، در شخصیّت‌ كودكان‌ آشكارتر می‌شود. اهمّیّت‌ ادبیّات‌ كودك‌، با توجّه‌ به‌ این‌ محورها، روشن‌تر خواهد شد:
الف‌. بچّه‌ها آسیب‌پذیرند. اغلب‌ به‌ مقتضیّات‌ سنّی‌ خود، احساساتی‌، ظاهربین‌ و ساده‌اند. اصولاً ذهن‌ نقّادی‌ ندارند و قضاوتهایشان‌ بیشتر حسّی‌ است‌. از این‌رو میزان‌ آسیب‌پذیری‌ آنان‌ در برابر فراورده‌های‌ فرهنگی‌ بالاست‌.
ب‌. بچّه‌ها تأثیرپذیرند. و این‌ تأثیرپذیری‌ هم‌ عمیق‌تر و ماندگارتر و هم‌ پردامنه‌تر از تأثیرپذیری‌ بزرگ‌ترهاست‌؛ چنان‌كه‌ در حدیث‌ نبوی‌ نیز آمده‌ است‌: اَلْعِلْمُ فی‌الصِّغَر كالنَّقْشِ فی‌الحَجَر. ...

...

 در دهـــــة‌ اوّل‌ پس‌ از انقلاب‌

نویسندگان‌ نسل‌ جدید، بیشتر با تكیه‌ بر تجربه ‌های‌ خود و نه‌ تجربه‌های‌ نسل‌ پیشین‌ و یا مطالعة‌ نظریّه‌های‌ ادبی‌، جسورانه‌ می‌نویسند و آثارشان‌ گاه‌ قوی‌ امّا اغلب‌ خام‌ است‌. در فضای‌ جامعة‌ انقلابی‌ و دینی‌ و در حال‌ جنگ‌، بیشتر به‌ موضوع‌ مبارزه‌، مذهب‌، استقلال‌ و وحدت‌ و دفاع‌ در برابر دشمن‌ پرداخته‌ می‌شود. امّا رفته‌رفته‌ توجّه‌ به‌ ساختار ادبی‌ و شكل‌ هنری‌ آثار جای‌ محتواگرایی‌ سالهای‌ اوّل‌ را می‌گیرد. هم‌ در مضامین‌ و هم‌ در شیوه‌های‌ ادبی‌ تنوّع‌ ایجاد می‌شود. بنابراین‌، ادبیّات‌ كودك‌ و نوجوان‌ همچون‌ شاخه‌ای‌ تخصّصی‌ در حوزة‌ ادبیّات‌ مورد توجّه‌ قرار می‌گیرد و بیشتر از چشم‌ كودك‌ به‌ جهان‌ نگریسته‌ می‌شود.

در دهــــــــــة‌ دوم‌

این‌گونه‌ ادبیّات‌ به‌ سوی‌ حرفه‌ای‌ شدن‌ حركت‌ می‌كند. نخست‌ نویسندگان‌ و شاعران‌، تحت‌ تأثیر انقلاب‌، جنگ‌ و رویدادهای‌ اجتماعی‌، بیشتر به‌ طرف‌ قالب‌ واقع‌نما روی‌ می‌آورند. امّا به‌ تدریج‌ رویكرد به‌ آثار «فانتزی‌» نیز رواج‌ می‌یابد. همچنین‌ بیش‌ از گذشته‌، آثاری‌ تألیفی‌ در قالبی‌ كه‌ «رمان‌ نوجوان‌» نام‌ می‌گیرد نوشته‌ و ترجمه‌ می‌شود.

 به‌ دلیل‌ فضای‌ انقلاب‌، بسیاری‌ از نیروهای‌ نسل‌ جوان‌، فرصت‌ و میدان‌ می‌یابند كه‌ آثار خود را به‌ صورت‌ كتاب‌ یا مجلّه‌ منتشر كنند و، در مجموع‌، كیفیّت‌ و كمّیّت‌ آنها را افزایش‌ دهند. به‌ موازات‌ آن‌، توجّه‌ به‌ ارزشهای‌ بومی‌ و گنجینه‌های‌ كهن‌ ادب‌ ایرانی‌ نیز تقویت‌ می‌شود و بازنویسی‌ و بازآفرینی‌ ادبیّات‌ كهن‌ رواج‌ می‌یابد. همچنین‌، در كنار آفرینش‌ آثار ادبی‌ ناب‌، رفته‌رفته‌ نوعی‌ مخاطبْمحوری‌ و اعتنا به‌ خواسته‌های‌ او نیز در میان‌ نویسندگان‌ شكل‌ می‌گیرد و گاه‌ آثاری‌ با تلفیق‌ هر دو گرایش‌ نوشته‌ می‌شود. این‌ گرایش‌ در برخی‌ موارد از آفت‌ سفارشی‌ نویسی‌، شتاب‌ و توجّه‌ بیش‌ از حدّ به‌ خواسته‌های‌ بازار آسیب‌ می‌بیند. در این‌ دوره‌ نسبت‌ تألیف‌ به‌ ترجمه‌ افزایش‌ می‌یابد. برطبق‌ آماری‌، این‌ نسبت‌ كه‌ در 1347ش‌، 17% و در 1354ش‌ 27% بوده‌، در 1357ش‌ به‌ 78% می‌رسد، امّا به‌ تدریج‌ تعدیل‌ می‌شود و در 1367ش‌ به‌ 50% می‌رسد.

گروهی‌ از داستان‌نویسان‌ و شاعران‌ پیش‌ از انقلاب‌ فعّالیّت‌ خود را پس‌ از انقلاب‌ نیز ادامه‌ می‌دهند و آثار قابل‌ توجّهی‌ پدید می‌آورند. جریان‌ نقد نیز، در سالهای‌ نخست‌، نسبت‌ به‌ پیش‌ از انقلاب‌، رشد می‌كند، امّا این‌ جریان‌ هنوز حركتی‌ تأثیرگذار و حرفه‌ای‌ نیست‌. نقدْ بیشتر بازخوانی‌، معرّفی‌ یا تحلیل‌ ساده‌ای‌ از كتاب‌ است‌ كه‌ گاه‌ مخاطب‌ آن‌ خود كودكان‌ یا نوجوانان‌اند. به‌ علاوه‌، نقد بیشتر بر داستان‌ تمركز دارد تا بر شعر و تصویر. از حدود سال‌ 1373ش‌ به‌بعد، جریان‌ نقد، متأثّر از تحوّلات‌ اجتماعی‌، رو به‌ رشد می‌گذارد. ...

...