مقاله مشروعیت حقوق بشر و اطاعت و الزام آوری جهانی

مطالب:

از مشروعیت حقوق بشر تا اطاعت و الزام‌آوری جهانی

پیشینه تاریخی حقوق بین‌الملل

1. حق و حقوق چیست؟ 2. حكم چیست؟ 3. قانون چیست؟

حق چیست؟

چند موضع از اختلافات را می‌توان در فهرست ذیل بیان كرد:

حكم چیست؟

تعریف اصطلاحی حقوق

قانون چیست؟

1. شیخ مفید (ره) در كتاب العویص صفحه 3 می‌نویسد:

حد‌پذیری قوانین حقوق بشر

مبدأ حقوق جهانی بشر

شواهد تاییدی نظریه

الف. تفاوت دو جهان‌بینی

منابع شایسته استنباط حقوق بشر

منبع مشترك

حقوق اسلامی جهانی بشر

=================

قسمتهایی از متن:

از مشروعیت حقوق بشر تا اطاعت و الزام‌آوری جهانی

مروزه مفاهیم حقوقی به شكلی گسترده در زندگی انسانی ظاهر شده است. مرزهایی كه از آن با نام‌های حقوق بین‌الملل، جامعه بین‌الملل، نهادهای بین‌الملل، سازمان‌های بین‌الملل، تابعان حقوق بین‌الملل، سیاست و حقوق بین‌الملل، اقتصاد و حقوق بین‌الملل تعبیر می‌شود. مضامینی كه درك صحیح و مناسب از آن‌ها دست‌كم به سوی ایجاب سوق می‌یابد.

تا چندی پیش سخن از افراد و تابعیت آن‌ها در‌قبال قوانین داخلی و حكومت‌‌های محلی و ملی پذیرفته شده بود و مسئولیت فردی و حمایت از فرد در محدوده‌ای خاص، جغرافیایی معین و حقوق ملی تبیین می‌شد؛ حتی فراتر از افراد، شركت‌ها و شخصیت‌های حقوقی نیز در چارچوب این قوانین معنا داشتند. اما تغییر در این مفاهیم، تاثیرات مهمی بر زندگی جامعه بشری بر جا گذاشت.

تمدن‌های بزرگ و جوامع با سابقه مدنیت كهن، تجربه‌های محیطی متمایز و مشتركی را در‌قبال اجرا و تعهد این قوانین كسب می‌كردند. در این میان، جامعه بزرگ اسلامی در گذار از این دوره و تجربه آن با پرسش‌های بسیار جدی و قابل تأملی روبه‌رو شده است، پرسش‌هایی كه نخبگان و بزرگان علمی این كشورها را به چالشی عمیق كشانده و پاسخ‌های آن می‌تواند جهت تغییرات یا ضرب آهنگ تحولات را با كاهش یا شدت همراه سازد. ..

...

منابع شایسته استنباط حقوق بشر

در‌خصوص منابع حقوق بین‌المللی دو تقسیم عمده وجود دارد: «منابع واقعی و منابع شكلی. منابع واقعی یا اصلی یعنی عوامل حقیقی شكل‌گیری قواعد حقوقی كه از نظام اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و عقیدتی ناشی می‌شود و منابع شكلی، بر‌اساس ماده 38 اساسنامه دیوان دایمی دادگستری بین‌المللی مورخ 16 دسامبر 1920 و 26 ژوئن 1945، عبارت است از: معاهدات بین‌المللی، عرف بین‌المللی اصول كلی حقوق، تصمیمات یا رویه قضایی، دكترین، اصل انصاف، اعمال حقوقی یك جانبه بین‌المللی و قواعد آمره بین‌المللی .»

با دقت در منابع ذكر شده كه در تدوین حقوق بشر نیز مورد تایید و استفاده قرار گرفت، این موضوع روشن می‌شود كه تمدن مدرن غرب، انسان را صاحب چنین حقی برای تدوین و مبدائیت آن و منابع مذكور را منابع حقوق بشر دانسته است.

نكته فوق اساسی‌ترین نقطه افتراق دیدگاه اسلامی ادعای جامعه جهانی است.

منبع مشترك

آیا برای تدوین و استنباط حقوق جهانی بشر منابع مذكور در منابع شكلی و واقعی شایستگی منبعیت دارند؟ چه خصوصیت یا ویژگی‌ای باید در منابع استنباط حقوق جهانی بشر باشد؟

فقهای اسلام چند ویژگی مهم را برای منابع استنباط حقوق جهانی بشر مطرح می‌كنند كه موجب می‌شود منابع مذكور كنونی در ماده 38 دیوان دایمی دادگستری، شایسته این صلاحیت نباشند. ...

...